6 استراتژی برای یادگیری موثر
اگر شما دانش آموز هستید مطمئنا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که بهترین روش یادگیری چیست؟
این سوال بسیار هوشمندانه است زیرا اکثر افراد متاسفانه وقت خود را با روش های غلط یادگیری تلف میکنند.
روانشناسان 6 استراتژی را برای یادگیری موثر معرفی کرده اند که در ادامه این نوشته با این روشها آشنا می-شویم؛
1) تمرین با فاصله
تا حالا برای شما پیش آمده که در شب امتحان برای اولین بار جزوه خود را باز کنید؟! شما ممکن است که آن امتحان را قبول شوید ولی به احتمال خیلی زیاد تمام آن اطلاعاتی که در شب امتحان خواندید را خیلی زود فراموش میکنید. پس باید به یاد داشته باشید که مطالعه چندین ساعت پشت سر هم نمیتواند یادگیری موثری به حساب بیاید.
اولین استراتژی، تمرین کردن با فاصله است؛ 5 ساعت مطالعه پشت سر هم نمی¬تواند به خوبی مطالعه آن 5 ساعت در طول دو هفته باشد ( تقسیم 5 ساعت در طول دو هفته؛ مطالعه با فاصله )
شما با این نحوه ی مطالعه مطالب بیشتری یاد میگیرید و در نهایت نتیجه بهتری میگیرید. همچنین این روش استرس کمتری را در فرد ایجاد میکند زیرا آن فرد علاوه بر یادگیری بیشتر، مدت زمان کمتری نیاز دارد تا برای آن مطلب در آینده وقت بگذارد چون دیگر نیاز نیست تا مطالبی که پیشتر یاد گرفته را از دوباره بخواند.
اما چطور میتوان این روش را در برنامه خود پیاده کرد؟ مرور کردن مطلبی که در کلاس بیان شده در همان روز، و سپس یک هفته بعد و در آخر یک ماه بعد باعث میشود که آن مطلب در ذهن شما تازه بماند و از یادتان نرود. این نکته را باید به یاد داشته باشید که تنها از دوباره خواندن نوت ها کافی نیست بلکه باید از دیگر روشهای گفته شده در این مقاله نیز استفاده کنید تا یادگیری بهتری داشته باشید.
2) تعویض کردن (بهم پیوستن)
درس ها و مباحث آنها را پشت سر هم نخوانید و بین آن¬ها فاصله بیندازید؛ برای مثال وقتی مبحث یا درس a را میخوانید در قسمت بعد مطالعه خود به سراغ مبحث b بروید و به همین ترتیب در بخش¬های بعدی مطالعه خود مباحث c و d را بخوانید. حال برای تایم زمانی مطالعه بعدی خود این چینش را تغییر دهید به این ترتیب که ابتدا موضوع d و سپس موضوع c و بعد a و در آخر b را مطالعه کنید؛ این تغییر چینش باعث ربط پیدا کردن بین موضوع¬ها می¬شود. به یاد داشته باشید که هیچوقت نباید یک موضوع یا مبحث را برای مدت زمان طولانی بخوانید؛ به این روش بهم پیوستن می گویند.
تعویض موضوع منجر به هایلایت شدن تفاوتها و شباهتهای بین موضوعات و انواع سوالات میشود و همچنین به یاد آوردن اطلاعات در زمان امتحان را آسانتر میکند. اگر شما در حال حل مسئله ای هستید تعویض و یا تغییر موضوع باعث میشود که راهکاری برای پاسخ به آن مسئله بیابید. در واقع این استراتژی به شما کمک میکند تا ایده هایتان را به هم متصل کنید.
تنها کافیست که شما قبل از تعویض موضوع مطمئن شوید که به اندازه کافی برای فهمیدن آن مطالعه داشته اید؛ در واقع شما خودتان باید بدانید که چه چیزی برای شما بهترین است. هیچوقت روی یک موضوع خاص وقت زیادی را خرج نکنید و هیچوقت نیز در تعویض بین موضوع ها زیاده روی نکنید. درست است که تعویض موضوع سخت تر از مطالعه تنها روی یک موضوع میباشد ولی به یاد داشته باشید که ما میخواهیم به یک راهکار موثر دست پیدا کنیم نه یک راهکار ساده و آسان.
3) تشریح (بپرسید، توضیح دهید و متصل کنید)
وقتی جزواتتان را باز می کنید و مید خواهید شروع به خواندن کنید از خودتان سوالاتی بپرسید؛ چگونه و چرا...
جواب سوالات خودتتان را به کمک موارد کلاسی پیدا کنید، با تمام جزئیات برای خودتان توضیح دهید و در آخر آن سوالات و موارد را به زندگی روزانه و تجربیات خودتان ربط دهید (متصل کنید).
این استراتژی شما را مجبور میکند تا آنچیزی را که مطالعه میکنید درک کنید و بتوانید آنرا توضیح دهید و در نتیجه به آن چیزی که برایتان ملموس است ربطش دهید. این کار در نهایت منجر به سازماندهی ایده ها و اطلاعاتتان میشود و باعث به یاد آوردن راحت تر آنها میشود.
با نوت های خودتان شروع کنید و یک لیستی از موضوعاتی که می¬خواهید یاد بگیرید را تهیه کنید. حال از خودتان در رابطه با آن موضوع¬ها سوال بپرسید (چگونه و چرا). در مرحله ی بعد به سراغ موارد کلاسی بروید و برای سوالات خودتان جواب پیدا کنید. در آخر ربطی بین موضوع¬ها پیدا کنید و آن ها را به هم متصل کنید و برای خودتان با تمام جزئیات توضیح دهید. به یاد داشته باشید که سوالی که در ابتدا از خودتان میپرسید کاملا بستگی به موضوعی دارد که میخواهید آن را یاد بگیرید.
4) مثال های ملموس و واقعی
مثالها به شما کمک می کنند تا درک بهتری از موضوع پیدا کنید. اصولا مواردی که در زندگی واقعی و روزمره پیش می آیند قابل درک هستند پس بهتر است که دنبال مثال¬های واقعی و حقیقی باشیم. برای مثال کلمه "کمبود" یک کلمه انتزاعی میباشد که ما برای توضیح این کلمه باید از یک سری کلمات دیگر به طور اختصار استفاده کنیم پس برای درک و توضیح بهتر کلمه "کمبود" به سراغ یک مثال عینی و ملموس میرویم؛ برای مثال فرض کنید که میخواهید بلیط یک مسابقه ورزشی را در شروع فصل بخرید.
قیمت بلیط در ابتدا معقول به نظر میرسد. ولی با نزدیکتر شدن به روز مسابقه مردم بیشتری بلیط را تهیه میکنند (که منجر به پر شدن ورزشگاه میشود) و همینطور قیمت بلیط نیز گرانتر میشود. در نتیجه در روزهای پایانی تعداد بلیط با "کمبود" مواجه می¬شود. این مثالی بود از توصیف ملموس و حقیقی کلمه "کمبود".
شما میتوانید این نوع مثالها را از استاد و یا معلم خود، جزوات و یا نوتهایتان و همینطور در زندگی روزانه خود بیابید؛ این مورد آخر میتواند تاثیر بسزایی در یادگیری و درک بیشتر شما داشته باشد.
5) کدگذاری دوگانه
موارد کلامی را با موارد بصری یا دیداری ترکیب کنید؛ انجام این استراتژی به شما دو راهکار برای یادگیری و به یاد آوردن اطلاعات میدهد.
ابتدا موارد بصری را در جزوات و کتاب¬های خود پیدا کنید و بررسی کنید که چگونه کلمات آنچه را که در تصویر است توصیف میکنند؛ حال بر عکس این کار را انجام دهید.. به این صورت که آنچه را که در تصویر میبینید بررسی کنید که چگونه به وسیله کلمات توصیف شده است. سپس به تصویر نگاه کنید و با کلمات خودتان تصویر را توصیف کنید حال به موارد کلاسی (نوت ها) رجوع کنید و با توجه به آن نوشته¬ها تصویر خود را طراحی کنید.
راه های متفاوتی را برای بیان اطلاعات ایجاد کنید و به یاد داشته باشید که این استراتژی برای زمانی مناسب است که سعی میکنید دانش خود را بازیابی کنید. همچنین این نکته را نیز باید بدانید که تنها تصویر و یا نوشته ها نمیتوانند به صورت جداگانه تاثیر بسزایی در یادگیری شما داشته باشند و شما برای تاثیرگذاری بهتر در یادگیری باید این دو مورد را با هم ترکیب کنید.
6) تمرین بازیابی ( به یاد آوردن آنچه که میدانید )
این استراتژی ارزشمندترین مهارت در مطالعه کردن میباشد و به شما کمک میکند تا عملکرد خود را افزایش دهید. سعی کنید آنچه را که در مورد یک موضوعی می¬دانید در ذهنتان بازیابی کنید و آنها را روی کاغذ بیاورید.
حال این سوال پیش میآید که چرا باید چنین کاری انجام شود؟ زیرا بازیابی دانش خود به این روش باعث میشود آنچه را که یاد گرفته اید تقویت کنید و بتوانید آن را راحت تر به یاد بیاورید؛ همچنین این روش باعث میشود آنچه را که نمی دانید در ذهنتان هایلایت شود و تمرکز بیشتری روی آن داشته باشید تا بتوانید اطلاعاتتان را در این زمینه نیز تکمیل کنید.
باید این نکته را بدانید که پیشرفت تنها با تمرین کردن میسر است. اگر شما می¬خواهید که در زمان امتحان اطلاعات مربوط به درس را به یاد بیاورید باید همین الان سعی کنید تا آن اطلاعات را در ذهنتان بازیابی کنید. همانند دیگر مهارتها این مهارت نیز نیاز به تمرین کردن دارد.
حال چگونه میتوان این استراتژی را پیاده کرد؟ تا جایی که می¬توانید آزمون آزمایشی انجام دهید و یا تا جایی که می¬توانید هر آنچه که در ذهنتان در رابطه با یک موضوع خاص است را روی کاغذ بنویسید و نوشته-هایتان را به هم ربط دهید. این کار را تا جایی انجام دهید که مطمئن شوید در آن موضوع به تسلط رسیده اید. وقتی این کار تمام شد، هر آنچه که نوشته اید را با موارد کلاسی و جزوات خود مطابقت دهید تا بتوانید جوابهای درست و غلط خود را پیدا کنید. جوابهای غلط بیانگر این است که شما به تمرین بیشتری روی آن موضوع نیاز دارید.